Choroby układu pokarmowego. Jak objawia się dysfunkcja jelit?

Posted on | 28 listopada, 2025 | No Comments

Układ pokarmowy odpowiada nie tylko za trawienie, ale także za prawidłowe funkcjonowanie odporności, wchłanianie składników odżywczych i ogólne samopoczucie. Gdy jelita zaczynają pracować nieprawidłowo, organizm szybko wysyła sygnały alarmowe – od bólu brzucha, wzdęć i problemów z wypróżnianiem po zmęczenie i spadek odporności.

Najczęstsze objawy świadczące o problemach z jelitami

Dysfunkcja jelit najczęściej objawia się dolegliwościami, które z początku mogą wydawać się niegroźne, ale z czasem zaczynają wpływać na jakość życia. Wzdęcia, uczucie przelewania w brzuchu, ból w podbrzuszu, biegunki lub zaparcia to sygnały, których nie należy bagatelizować. Jeżeli występują często, mogą świadczyć o zaburzeniach pracy jelit lub toczących się w nich procesach zapalnych.

U niektórych osób pojawiają się również objawy ogólne, takie jak zmęczenie, osłabienie, bóle głowy, a nawet zaburzenia nastroju, co wynika z tzw. osi jelitowo-mózgowej. Wiele chorób jelit przebiega falowo i np. objawy mogą się nasilać pod wpływem stresu, diety lub infekcji. Niepokojące są także utrata masy ciała, obecność krwi w stolcu, nagła zmiana rytmu wypróżnień oraz nocne bóle brzucha, które wybudzają ze snu. Tego typu symptomy wymagają pilnej konsultacji z lekarzem, ponieważ mogą wskazywać na poważniejsze schorzenia.

Najczęściej występujące choroby jelit i ich specyfika

Jelita mogą chorować z wielu przyczyn, dlatego do postawienia diagnozy lekarz musi uwzględnić objawy, wyniki badań oraz czynniki ryzyka. Do najczęściej diagnozowanych chorób należą zespoły czynnościowe, takie jak zespół jelita drażliwego (IBS), który objawia się przewlekłymi bólami brzucha i zaburzeniami wypróżnień, choć nie powoduje trwałych uszkodzeń jelit. Na drugim końcu skali znajdują się choroby zapalne, takie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna.

W jelitach często rozwijają się także infekcje bakteryjne, wirusowe lub pasożytnicze. Objawiają się biegunką, gorączką, odwodnieniem i szybkim pogorszeniem samopoczucia. Zdarza się również, że przyczyną problemów jest przerost bakterii w jelicie cienkim (SIBO), który wywołuje uciążliwe wzdęcia, odbijanie oraz zaburzenia trawienia. Inną grupą schorzeń są nietolerancje pokarmowe, które bez odpowiedniej diagnostyki mogą latami powodować przewlekłe dolegliwości.

Diagnostyka i leczenie chorób jelit

Postawienie właściwej diagnozy wymaga połączenia: wywiadu medycznego, badań laboratoryjnych, ocen stolca, USG jamy brzusznej, a w wielu przypadkach także kolonoskopii lub gastroskopii. Badania obrazowe i endoskopowe pozwalają ocenić stan błony śluzowej, wykryć stan zapalny, owrzodzenia czy zmiany nowotworowe. Czasem konieczne są również testy oddechowe (np. pod kątem SIBO), badania na nietolerancje pokarmowe lub diagnostyka mikrobioty jelitowej.

Leczenie zależy od rodzaju choroby. Niezależnie od diagnozy ogromną rolę odgrywa dieta: odpowiednio dobrana może zmniejszać stan zapalny, regulować rytm wypróżnień i poprawiać ogólne samopoczucie. Pacjenci z przewlekłymi chorobami jelit często korzystają także z pomocy dietetyka klinicznego, psychologa lub gastroenterologa prowadzącego regularne kontrole. W wielu przypadkach kluczowe znaczenie ma także redukcja stresu, aktywność fizyczna oraz poprawa jakości snu, ponieważ jelita reagują na wszystkie elementy stylu życia. Kompleksowe podejście do terapii daje największe szanse na odzyskanie komfortu funkcjonowania i zapobieganie nawrotom choroby.

Comments